লোহাৰ বিশেষত্ব কি কি ?
আমি বহুতে ভাবো যে প্ৰখ্যাত উপাদান লোহাৰ কোনো বিশেষত্ব নাই। ই পৃথিৱীটেই আন পদাৰ্থৰ দৰে সৃষ্টি হৈছে। কিন্তু আমাৰ ধাৰণাটো সম্পূৰ্ণ ভুল। সৌৰজগতৰ যিকোনো ঠাইতে লোৰ অণু সৃষ্টি হোৱাটো সম্ভৱ নহয়। সেয়েহে, লোহা পৃথিৱীৰ ভিতৰত সৃষ্টি হোৱা পদাৰ্থ নহয়, কিন্তু ই আহিছে পৃথিৱীৰ বাহিৰৰ পৰা ।
Also read : ইছলাম আৰু মানবতা/ Humanity and Islam
লোহাৰ বিশেষত্ব কি কি ?
লোহা হৈছে ২৬ পাৰমাণৱিক সংখ্যা আৰু ৰাসায়নিক সংকেত Fe সৈতে এক মৌলিক পদাৰ্থ। ই এক প্ৰকাৰৰ ধাতু। ধাতুৰ মাজত প্ৰাচুৰ্যৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰকৃতিৰ এলুমিনিয়ামৰ পিছত লোহাৰ স্থান দ্বিতীয়। অৱশ্যে, যিহেতু পৃথিৱীৰ কেন্দ্ৰটো লোহাৰে নিৰ্মিত, পৃথিৱীত লোহাৰ পৰিমাণ সৰ্বাধিক। কিন্তু বিশুদ্ধ লোহা প্ৰকৃতিত বিৰল।
১৮৪৭ চনত বিজ্ঞানী জুলছ আৰু ৰামফৰ্ডে তাপগতি বিজ্ঞানৰ প্ৰথম সূত্ৰ (the 1st low of thermodynamics) প্ৰদান কৰে। এই সূত্ৰৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি, অণুগঠনৰ সূত্ৰ, গঠনৰ এনথালপি বা গঠনৰ এনথ্যালপি দিয়া হয়। মুখ্য কথাটো হ’ল ইয়াৰ সামগ্ৰীৰ পৰা পদাৰ্থ প্ৰস্তুত কৰিবলৈ এক নিৰ্দিষ্ট পৰিমাণৰ তাপ সলনি কৰিব লাগিব। অন্যথা পদাৰ্থটো সৃষ্টি নহ’ব। উদাহৰণ স্বৰূপে, কেৱল ১ তিল কাৰ্বন ডাই অক্সাইড উৎপাদন কৰিবলৈ নিম্নতম ৩৯৩.৫ কিলোজুল ( ১ কিলোজুল = ১০০০ জোলছ) নিৰ্গত কৰিব লাগিব। ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে যে কাৰ্বন ডাই অক্সাইড এনথ্যালপি হৈছে ৩৯৩.৫ কিজে।
একেদৰে, কেৱল ১ টা তিল পানী উৎপাদন কৰিবলৈ, ২৬.৫ কিলোৱাট তাপ নিৰ্গত কৰা প্ৰয়োজন। কাৰণ পানীৰ এনথ্যালপিৰ গাঁথনি হৈছে ২৭.৫ কিলোৱাট। গতিকে এইটো বুজি পোৱা গৈছিল যে উপাদানবোৰৰ এনথালপি গাঁথনি পৃথক। লোৰ ক্ষেত্ৰত, ইমান ডাঙৰ যে পৃথিৱীক অকলে এৰি সৌৰজগতৰ যিকোনো ঠাইত লোহাৰ এটা অণু সৃষ্টি কৰা সম্ভৱ নহয়।
লোহাৰ বিশেষত্ব কি কি ?
লোহাৰ অণু গঠন সন্দৰ্ভত অধ্যাপক আৰ্মষ্ট্ৰঙে কয়, “শেহতীয়াকৈ বিজ্ঞানীসকলে বিভিন্ন মৌলিক পদাৰ্থ গঠনৰ প্ৰণালীৰ বিষয়ে জানিব পাৰিছে”। লোৰ অণু তৈয়াৰ কৰিবলৈ প্ৰয়োজনীয় শক্তিৰ পৰিমাণ ইমান বেছি যে সমগ্ৰ সৌৰজগতৰ শক্তি ইয়াৰ বাবে পৰ্যাপ্ত নহয়। তেওঁলোকে গণনা কৰিছিল যে লোহাৰ এটা অণুক সৌৰজগতৰ মুঠ শক্তিৰ চাৰিগুণ প্ৰয়োজন। গতিকে বিজ্ঞানীসকলে এতিয়া কয় যে লো পৃথিৱীত তৈয়াৰ কৰা পদাৰ্থ নহয়, লোহা পৃথিৱীৰ বাহিৰৰ পৰা আহে (অতিৰিক্ত ভূধাতু)। লোহা কেৱল সূৰ্যতকৈ ডাঙৰ তৰাত হে গঠন হব পাৰি য’ত তাপমাত্ৰা দহ মিলিয়ন ডিগ্ৰী ওচৰত থাকে। লোহাৰ উৎপত্তি কেৱল এনে যিকোনো গলিত তৰাৰ বিস্ফোৰণৰ জৰিয়তেহে সম্ভৱ।
বিজ্ঞানীসকলে এতিয়া স্বীকাৰ কৰিছে যে আমাৰ সৌৰজগতৰ সমগ্ৰ শক্তি লোহাৰ পৰমাণু উৎপাদন কৰিবলৈ পৰ্যাপ্ত নহয়। ইয়াৰ উপৰিও, তেওঁলোকে কৈছে যে পৃথিৱীৰ মজিয়াত এটা পৰমাণু উৎপাদনৰ বাবে আমাৰ সৌৰজগতক সৌৰজগতৰ শক্তিৰ চাৰিগুণ প্ৰয়োজন হ’ব। বিজ্ঞানীসকলে এই সিদ্ধান্তত উপনীত হৈছে যে লো এটা অত্যন্ত জাগতিক বস্তু। যিটো আন এটা গ্ৰহৰ পৰা পৃথিৱীলৈ আহিছিল।
কেমিকেল এডুকেশ্বন নামৰ এখন আমেৰিকান আলোচনীয়ে ১৯৯০ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত আৰু নিউ চাইন্তিছ ১৯৯০ চনৰ ১৩ জানুৱাৰীত প্ৰকাশ কৰিছিল। লোৰ পৰমাণু হৈছে আটাইতকৈ গধুৰ পদাৰ্থ যিসম্ভৱ আৰু মানক নিউক্লিয়াৰ ইগনিশ্বনৰ জৰিয়তে এটা তৰাত গঠন হয়। ইয়াত আটাইতকৈ শক্তিশালী নিউক্লিয়াছ আছে। লো সংশ্লেষণ কৰিবলৈ প্ৰয়োজনীয় শক্তি পৃথিৱীত উপলব্ধ নহয়।
অৰ্থাৎ লো পৃথিৱীত সৃষ্টি হোৱা নাছিল ই আহিছিল আকাশৰ পৰা। এইটো বিজ্ঞানৰ শেহতীয়া মন্তব্য।
বিজ্ঞানে লোহাৰ আগমন আৰু ইয়াৰ অপৰিহাৰ্য শক্তি সম্পৰ্কে দিয়া শেহতীয়া বিবৃতিটো ১৪০০ বছৰ আগতে পবিত্ৰ আল – কোৰআনত স্পষ্টভাৱে বৰ্ননা কৰা হৈছে।
পবিত্ৰ আল- কোৰআনৰ ছুৰা আল – হাদীদ [ ৫৭:২৫] ৫৭ নং ছুৰাৰ ২৫ নং আয়াতট এইদৰে কৈছে:
وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ ۚ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ
আমি আৰু অৱতীৰ্ণ কৰিছো লোহা, য’ত আছে প্ৰচণ্ড শক্তি আৰু মানুহৰ বাবে আছে বহুবিধ কল্যাণ।
ব্যাখ্যা: আয়তটো তিনিটা ভাগত বিভক্ত কৰি ব্যাখ্যা কৰি দিছোঁ জাতে তোমালোকৰ বুজাত সুবিধা হৈ ।
১) আল্লাহে লো পঠিয়াইছিল।
ব্যাখ্যা: এই অংশত আৰবী শব্দ “আনজালনা” (anzalna) ব্যৱহাৰ কৰা হয় যাৰ অৰ্থ হৈছে আকাশৰ পৰা প্ৰেৰণ কৰা বা নামি অহা। আৰবী শব্দ আনজালনা (anzalna) বিশেষভাৱে আকাশৰ পৰা বা পৃথিৱীৰ বাহিৰৰ পৰা প্ৰেৰণ কৰা বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে যে লো পৃথিৱীত তৈয়াৰ হোৱা নাই কিন্তু পৃথিৱীৰ বাহিৰৰ পৰা আহিছিল।
২) যাৰ প্ৰচণ্ড শক্তি আছে।
ব্যাখ্যা: এই অংশটোৱে অতি স্পষ্টভাৱে সূচায় যে লো গঠনৰ প্ৰক্ৰিয়াত বৃহৎ আভ্যন্তৰীণ শক্তি ভাণ্ডাৰ আৰু অত্যাৱশ্যকীয় শক্তিৰ প্ৰয়োজন।
৩) আৰু মানুহৰ বাবে বহুতো লাভালাভ আছে।
ব্যাখ্যা: এই অংশত সৰ্বশক্তিমান আল্লাহে কৈছে যে লো হৈছে এক অতি উপযোগী ধাতু। যি মানুহৰ বাবে বহুতো লাভালাভ আনিব পাৰে। মহান সৃষ্টি কৰ্তাই লোৰ এই সকলো বোৰ লাভালাভ প্ৰকাশ কৰিছে।